Tweet
Mai vàng (Ochna integerrima) còn gọi là hoàng mai, huỳnh mai hay lão mai, và được trồng làm cảnh đa dạng ở miền Nam vào dịp Tết Nguyên Đán.
Cây mai đột biến nhị ngọc toàn thích ứng với vùng có khí hậu hot ẩm hơn là vùng có khí hậu rét lạnh và có mùa mưa bão kéo dài; cây không quá kén đất trồng, có thể dùng các loại đất không giống nhau như: đất giết mổ, đất cát pha, đất đỏ bazan, đất sét pha và đất phù sa đều trồng mai được,… miễn sao đất ấy ko quá nghèo hoạt chất. Khu đất trồng mai đòi hỏi phải có nắng, ko bị che rợp và phải cao ráo ko bị ngập úng do mưa lũ hay triều cường.
Tại thành thị Hồ Chí Minh, cây mai được trồng đa dạng ở xã Bình Lợi, huyện Bình Chánh với diện tích hơn 250 ha. Đây là một trong những địa phương tiến hành chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chuyển đổi những cây trồng ko đạt hữu hiệu kinh tế (cây mía, dứa) sang trồng mai và hiện đã hình thành Làng mai Bình Lợi, dùng cho nhu cầu thưởng lãm mai của người dân trong và ngoài thành thị vào những dịp Tết Nguyên đán. Để giúp người trồng mai có thể phòng trừ cũng như nhận diện và chữa trị một vài sinh vật hại trên cây mai, bài viết sẽ đưa ra một vài bệnh hại trên cây mai thường gặp như sau:
- Bệnh cháy lá (Pestalotia funerea):
Bệnh nảy sinh vào đầu và giữa mùa mưa, khi gặp nắng mưa xen kẽ. Bệnh hại cốt yếu trên lá, xuất hiện Đầu tiên ở chóp và mép lá tạo thành vệt màu nâu, lan dần vào phiến lá thành mảng to, màu nâu xám, phân biệt rõ với phần xanh của lá, mảng cháy có khi chiếm trên 1/2 diện tích lá. Trên vết bệnh có những chấm đen nhỏ là ổ bào tử. Lá bệnh nặng chuyển màu vàng và rụng. Bệnh phát sinh chính yếu trên lá già.
2. Bệnh đốm đồng bạc (địa y)
Đốm bệnh là mảng địa y, tức thị dạng cùng sinh giữa rêu và nấm. Bệnh thường lớn mạnh trên các thân cây lâu năm, già cỗi, lớp mô vỏ cây đã chết là môi trường cho rong rêu và các loại nấm hoại sinh vững mạnh. Khi đầu bệnh chỉ tập kết ở phần thân sát gốc, về sau bệnh phát triển dần lên các nhánh cấp 1, nhánh cấp 2… Những cây có tán lá rậm rạp, ít ánh nắng, ẩm thấp rất phù hợp cho địa y vững mạnh.
Trước tiên vết bệnh chỉ là những đốm rất nhỏ hai – 3 mm, sau đó phát triền dần lên có trục đường kính 3 – 5 cm. Vết bệnh phần nhiều có hình trạng tròn hoặc khá tròn như đồng tiền, màu xám trắng hay xám xanh. Ví như nặng nhiều vết bệnh sẽ kết liên lại thành mảng lớn có dạng hình bất định, loang lổ, cứ thế đa dạng lớp chồng chất lên nhau làm cho lớp vỏ của cây dày lên, có độ xốp giống như một lớp nhung bao vòng quanh gốc cây mai.
không nên trồng hoặc sắp đặt những chậu mai giảo siêu bông sài gòn trong vườn quá dày, để vườn mai được thông thoáng, khô ráo, dưới tán, dưới gốc cây nhận được thêm ánh sáng mặt trời.
mẫu mã mặt liếp để trồng mai (hoặc để đặt chậu mai) theo hình mai rùa, xẻ rãnh thoát nước để nước không đọng lại trên mặt vườn trong mùa mưa.
Định kỳ hàng năm phun hai – 3 lần, phun ướt đều thân cây bằng các thuốc gốc đồng như: Bordeaux, CoC 85, Funguran,… Đối với những gốc mai đã bị bệnh: dùng thuốc Norshield 86.2 WG (3 g/lít nước). Quét ướt đều thân, cành và gốc liên tục 3 – 5 đợt, mỗi đợt cách nhau 7 – 10 ngày.
- Bệnh đốm lá (Pestalotia palmarum)
Đầu tiên bệnh xuất hiện đơn thuần là một chấm nhỏ li ti, sau ấy vết bệnh lan nhanh cả lá, viền vết bệnh có mầu nâu đậm, chỗ tiếp giáp giữa mô bệnh và mô khoẻ có quầng mầu vàng nhạt. Bệnh nặng lá bị vàng rồi cháy lỗ chỗ, nhất là bìa lá, làm lá quăn queo. Bệnh thường xuất hiện trên những lá già rồi lan dần tới lá non, đọt non. Ở nhánh non bị bệnh làm lá bị rụng, đọt bị cháy khô, cây chậm tăng trưởng.
Trồng với mật độ vừa phải để cây mai được thông thoáng. Vệ sinh vườn bằng cách cắt tỉa nhặt nhạnh lá bị bệnh tiêu hủy để tránh lây lan. Bón phân cân đối, tăng bón thêm phân hữu cơ và kali giúp cây kháng bệnh. Sử dụng thuốc hoá học: Viben C, phun ướt đều cả hai mặt lá, cần lập lại hai – 3 lần, sau 5 – 7 ngày để trị bệnh. Phun trong khoảng 10 – 15 ngày/ lần để phòng trừ bệnh.
- Bệnh mốc cam (Coniothyrium fuckelli)
Bệnh thường gây hại nặng giai đoạn đầu và giữa mùa mưa. Bệnh hại chính yếu trên cành và lá non; vết bệnh lúc đầu là những đốm màu hồng (hơi giống màu đỏ đồng), sau ấy vết bệnh cứ tăng trưởng rộng dần ra bao nói quanh nói quẩn hết cả đoạn cành, song song cũng tăng trưởng lên cả phía trên và phía dưới của chỗ bị bệnh. Lúc vết bệnh đã bao lòng vòng kín hết cả một đoạn cành thì đa số những lá mai phía trên chỗ bị bệnh sẽ có màu vàng, xanh loang lổ, rồi bị rụng dần, khúc cành phía trên chỗ bị bệnh trở lên khô nứt, giòn dễ gẫy. Bệnh nặng làm cành khô và chết.
Định kỳ tỉa cành, cắt bỏ các cành bị gẫy hoặc bị bệnh. Sau khi tỉa cành phun thuốc Daconil, Zineb, COC 85,…
- Bệnh vàng lá cây mai (Bệnh sinh lý)
Thường xuất hiện vào những tháng sắp cuối năm; cỗi nguồn chính yếu do cây hội tụ dinh dưỡng để tạo búp hoa. Cây mai trồng trong chậu, đất xấu, ít được bón phân, thường bị bệnh vàng lá và bệnh cháy lá. Lá non có màu vàng nhạt hoặc trắng bạc, các gân lá còn xanh, phiến lá tương đối bị cong. Triệu chứng thường xuất hiện từ lá già và đi dần lên trên, cây sinh trưởng chậm lại.
Bón phần nhiều phân lúc có hiện tượng vàng lá, ngoài bón phân nên phối hợp phun phân bón lá có chất vi lượng, cây sẽ mau hết bệnh.
- Bọ trĩ (Thrips sp.)
Bọ trĩ trưởng thành và ấu trùng đều chích hút dinh dưỡng ở lá non. Triệu chứng bộc lộ dưới mặt lá non là 2 vệt màu xám cùng lúc với gân chính. Đọt non bị hại thường sần sùi, cứng và giòn, 2 mép lá và chóp lá cong lên. Khi bị hại nặng lá bị vàng và dễ bị rụng, cây lớn mạnh kém.
Trưởng thành và ấu trùng thường sống tập hợp ở đọt non, gân lá non, ít chuyển động. Khi những lá bị hại chuyển sang giai đoạn bánh tẻ và già, thức ăn ko còn thích hợp, chúng lại vận động sang những lá non khác để chích hút và gây hại. Bọ trĩ thường gây hại nặng trong mùa khô, khi mùa mưa tới bọ trĩ gây hại nhẹ hơn.
khi tưới nước cho cây mai, dùng loại máy bơm có áp suất mạnh xịt thẳng vào những nơi cư trú của bọ trĩ để rửa trôi bớt chúng; mặt khác cũng sẽ làm giảm bớt được mật số của một vài đối tượng dịch hại khác đang gây hại trên cây mai như nhện đỏ, rệp sáp… khi mật số bọ trĩ cao có thể sử dụng một số loại thuốc như: Malvate 21EC, Trebon 10EC, Confidor 100SL, Admire 50EC, Vimite 10ND, Bifentox 30ND, Virigent 800WG…Về liều lượng và cách pha chế nên theo khuyến cáo có in sẵn trên nhãn thuốc. Khi phun, lưu ý phun tụ hội vào mặt dưới của lá non, đọt non. Không chỉ có thế, để hạn chế tác hại của bọ trĩ, nên trồng thưa để vườn mai luôn được thông thoáng.
- Nhện đỏ (Tetranychus sp.)
Nhện đỏ ngoài gây hại trên cây mai, chúng còn gây hại trên không ít loại cây trồng như cây ăn trái, cây rau màu và 1 vài loại cây hoa kiểng khác. Nhện thường quy tụ thành từng đám ở mặt dưới các lá già, chích hút nhựa. Đôi khi nhện còn hội tụ ở các mắt thân làm lá vàng và rụng. Nhện đỏ thường gây hại nặng trong các tháng mùa nắng.
Do cơ thể của nhện rất nhỏ Như thế nên để phát hiện nhện cần phải dùng kính lúp kiểm tra hoặc ngắt những lá mai nghi ngờ có nhện đặt vào giữa 2 tờ giấy trắng rồi lấy tay vuốt nhẹ phía ngoài tờ giấy, giả dụ thấy trên mặt giấy có những chấm nhỏ màu vàng xanh, hồng hay đỏ thì lá đó đang có nhện gây hại, những chấm này càng phổ biến thì chứng tỏ mật độ của nhện càng cao. Nhện trưởng thành và nhện non đều ăn biểu so bì và chích hút dịch của lá từ khi lá thao tác vào công đoạn bánh tẻ trở đi, tạo ra những đốm lá trắng vàng có thể dễ nhận ra ở mặt trên của lá; còn ở mặt dưới của lá có những vết trắng lốm đốm giống bụi cám. Khi bị hại nặng bộ lá bị cằn lại, thô cứng và sẽ tác động đến công đoạn sinh trưởng và phát triển thường ngày của cây mai.
==== > Xem thêm: Những hình ảnh hoa mai vàng đẹp nhất không thể bỏ qua
bạn không nên trồng hoặc đặt các chậu quá sát nhau để luôn tạo độ thông thoáng cho vườn mai. Thường xuyên rà soát bộ lá mai (nhất là những lá trong khoảng giai đoạn bánh tẻ trở đi) để phát hiện sớm và có giải pháp diệt trừ nhện kịp thời. Lúc cần thiết có thể dùng một trong các loại thuốc sau: Danitol 10EC; Comite 73EC; Pegasus 500SG; Ortus 5SC; Cascade 5EC; Nissuran 5EC; Sirbon 5EC; Kelthane 18,5EC…Chú ý phải sử dụng thuốc theo nguyên tắc 4 đúng và luân phiên các loại thuốc để hạn chế nhện đỏ kháng thuốc.